Organisatie en financiering van oza's

Individueel of collectief?

Het opzetten van een oza begint met een zorgvuldige analyse. Daarin bekijk je of het oza moet worden ingericht voor een groep leerlingen met vergelijkbare ondersteuningsvragen, of juist voor één specifieke leerling. In beide gevallen is maatwerk nodig: de inhoud en organisatie worden altijd afgestemd op de behoeften van de leerling of leerlingen. De analyse van de doelgroep bepaalt de vervolgstappen. Voor het inrichten en organiseren van een oza voor een groep leerlingen onderscheiden we zeven stappen.

Hoe ontwerp je een oza?

Het belang van samenwerking

Een succesvolle organisatie van oza's staat of valt met een goede samenwerking tussen alle betrokken partijen. Dit zijn niet alleen onderwijsprofessionals, ouders en zorgaanbieders, maar ook gemeenten, samenwerkingsverbanden passend onderwijs, zorgkantoren én, waar nodig, meerdere gemeenten samen. Een gedeelde ambitie en gezamenlijke verantwoordelijkheid vormen de basis voor hun samenwerking. 

Duidelijke afspraken

Om deze samenwerking duurzaam vorm te geven, is het belangrijk dat partijen elkaar tijdig vinden, gezamenlijke doelen formuleren en deze omzetten in duidelijke afspraken en een eenduidige, gedeelde werkwijze. Dit vraagt om:

• regie en structuur in het proces;
• een doelgerichte en stapsgewijze aanpak;
• inzet en eigenaarschap, zowel vanuit uitvoering als bestuur;
• ruimte voor gezamenlijke reflectie en bijstelling. 

Zo ontstaat met inzet van iedereen, van beleidsmaker tot uitvoerend professional, een samenhangende aanpak waarin onderwijs en zorg rondom het kind of de jongere goed op elkaar aansluiten.

Interprofessioneel samenwerken voor een oza

Financiering 

De bekostiging van onderwijs-zorgarrangementen is een belangrijk en tegelijkertijd complex onderdeel van de samenwerking tussen onderwijs en zorg. Omdat onderwijs en zorg in Nederland vanuit verschillende wetten worden geregeld én gefinancierd, vraagt de bekostiging van een oza om heldere afspraken tussen betrokken partijen. De bekostiging komt meestal uit meerdere bronnen. 

Met welke wetgeving rond oza's heb je te maken?

Financiering en borging

Het is belangrijk om de verschillende manieren van financieren goed in kaart te brengen. Welke financieringsvorm passend is, hangt af van de keuzes die in de eerdere stappen zijn gemaakt:

• Individuele financiering past bij een individuele leerling met een specifieke ondersteuningsbehoefte (maatwerk).
• Collectieve financiering is het meest passend wanneer meerdere leerlingen een vergelijkbaar onderwijs- en ondersteuningsaanbod nodig hebben, aangevuld met een vergelijkbare zorgondersteuning. 

In de praktijk gaat het vaak om een combinatie van financieringsbronnen, zoals:

• onderwijsbekostiging
• zorgbekostiging via een zorgkantoor
• gemeentelijke financiering.

Het is daarom essentieel om de afspraken over financiering goed vast te leggen én bestuurlijk te borgen, bij voorkeur voor meerdere jaren. Bestuurlijke borging betekent dat afspraken en werkwijzen formeel worden vastgelegd, zodat ze blijven bestaan, ook als mensen van functie veranderen of projecten eindigen. Hiervoor kunnen scholen, gemeenten, zorgorganisaties of samenwerkingsverbanden zorgen door:

• de afspraken op te nemen in een beleidsplan
• een convenant te ondertekenen
• of afspraken vast te leggen in een samenwerkings- of inkoopcontract.

Monitoring

Een goed ingerichte monitor ondersteunt de bestuurlijke afspraken over een oza. Zo helpt de monitor bij het onderbouwen van besluiten, het inzichtelijk houden van de besteding van de middelen en het tijdig signaleren dat aanpassingen nodig zijn, bijvoorbeeld bij een veranderende populatie.

Bestuurlijke afspraken maken over bekostiging van een oza

Onduidelijkheid

In de praktijk is het vaak onduidelijk wie verantwoordelijk is voor de kosten van zorg op school. Door het ontbreken van een duidelijke afbakening tussen de verschillende wetten ontstaat er voor de financiering een grijs gebied. Daarom is het belangrijk dat scholen, samenwerkingsverbanden, gemeenten en zorgkantoren samen afspreken wie wat toekent en betaalt.