Tips voor inzetten ervaringsdeskundigheid

Waar kun je op letten als je ervaringsdeskundige jongeren inzet in de jeugdhulp? Lees tips uit de praktijk.

Algemene tips

  • Maak knelpunten en uitdagingen over inzet ervaringsdeskundige jongeren bespreekbaar in de organisatie.
  • Maak de nut en noodzaak van inzet ervaringsdeskundigheid expliciet in de organisatie. Doe dit ook samen met ervaringsdeskundigen, professionals, managers en bestuur.
  • Zorg dat de inzet van ervaringsdeskundigen niet hangt op een paar personen uit de organisatie.
  • Inzetten van ervaringsdeskundige jongeren vraagt een cultuuromslag in de organisatie. En dat heb je niet 'even snel geregeld'. Het helpt om alle lagen in de organisatie te betrekken.
  • Bespreek met elkaar de positie van ervaringsdeskundigen. Dat geeft duidelijkheid. Wat wordt er wel en niet van hen verwacht? Wat zijn (mogelijke) rollen en verantwoordelijkheden van ervaringsdeskundigen en professionals? En wat zijn de verwachtingen? Zorg daarbij dat de rol van de ervaringsdeskundige in de organisatie duidelijk is vóórdat je aan de slag gaat.
  • Bespreek de financiële vergoeding. Wat staat in verhouding met de rol en verantwoordelijkheid van de ervaringskundige?

Bejegening en voorbereiding

  • Het kan kwetsbaar en spannend zijn om kennis te delen over je persoonlijke ervaringen met jeugdhulp of jeugd-ggz. Wees daar sensitief voor als professional. Besteed aandacht aan privacy en bespreek de voorwaarden van ervaringsdeskundigen om hun ervaringen te delen op een manier die prettig voor hen is.
  • Bereid je als professional goed voor op gesprekken over suïcide en zelfmoordgedachtes. Het is in gesprekken over dat onderwerp erg belangrijk om de juiste vragen en termen te gebruiken. 

Samenwerking ervaringsdeskundige en professional

  • Zorg ervoor dat professionals en ervaringsdeskundigen frequent contact met elkaar hebben.
  • Informeer en train (nieuwe) medewerkers over het werken met ervaringsdeskundigen.
  • Maak afspraken over het betrekken van ervaringsdeskundigen bij momenten waar de professional contact heeft met de jongere met jeugdhulp. 
  • Zorg ervoor dat ervaringsdeskundigen en professionals regelmatig afstemmen en elkaar feedback geven. Niet alleen over de casus, maar ook over hun samenwerking. Dit draagt bij een gelijkwaardige samenwerkingsrelatie.
  • Zet ervaringsdeskundigen tegelijk in, zodat zij elkaar kunnen steunen en van elkaar leren.
  • Kijk zorgvuldig naar de match tussen ervaringsdeskundige en met wie hij of zij gaat werken.

Begeleiding of intervisie ervaringsdeskundige

  • Zorg voor scholing, intervisie en supervisie voor ervaringsdeskundigen en zorg dat professionals in de organisatie hiermee ook bekend zijn.
  • Houd aandacht voor risico op eventuele overbelasting van ervaringsdeskundigen. Coaching en intervisie kan helpen.
  • Zorg ervoor dat ervaringsdeskundigen goed zijn voorbereid. Organiseer ook coaching, intervisie en supervisie voor de ervaringsdeskundigen.
  • Voorkom overvraging van ervaringsdeskundigen. Het helpt om verwachtingen naar elkaar uit te spreken. 
  • Informeer jongeren en ouders over wat een ervaringsdeskundige voor hen kan betekenen en wat hij of zij wel en niet doet
  • Stichting Alexander, Expex & Nederlands Jeugdinstituut (2021). Gelijkwaardig, eigen en wijs. Jongeren aan het woord over inzet ervaringsdeskundigheid in de jeugdhulp.
foto Nikki Udo