Systematiek CAP-J
Voordat u CAP-J gaat gebruiken, is het belangrijk om de systematiek van CAP-J te kennen. CAP-J is ingedeeld in vijf clusters van problemen, de zogenaamde assen:
| As A | Psychosociaal functioneren van de jeugdige |
| As B | Lichamelijke gezondheid |
| As C | Vaardigheden en cognitieve ontwikkeling |
| As D | Gezin en opvoeding |
| As E | Jeugdige en omgeving |
De vijf assen bestaan elk uit verschillende soorten problemen ('groepen') die weer in 'rubrieken' te onderscheiden zijn. Hoe verder men de boomstructuur volgt, hoe specifieker het probleem is. U begint dus met het kiezen van een as; vervolgens kiest u een groep en een rubriek.
Voorbeeld systematiek CAP-J
| CAP-J code | Term | Niveau |
|---|---|---|
| As A | Psychosociaal functioneren jeugdige | As |
| A200 | Gedragsproblemen | Groep |
| A201 | Druk en impulsief gedrag | Rubriek |
Beschrijving gebruiken
Om een probleem te classificeren, moet het aan een aantal criteria voldoen. Is het probleem niet helder genoeg om een rubriek te kiezen, dan is het mogelijk om een niveau hoger te zoeken. Hoe hoger in de hiërarchie, hoe algemener het probleem is gedefinieerd. Hoe algemener de beschrijving, hoe vaker hulpverleners het met elkaar eens zullen zijn over de gekozen rubriek of groep. Het nadeel is echter dat de beschrijving zo algemeen wordt dat zij voor veel verschillende problemen kan gelden.
Rubrieken van assen A, C, D en E
CAP-J geeft een uitgebreide beschrijving van de problemen in de rubrieken van de assen A, C, D en E. Alleen als een probleem aan die beschrijving voldoet, kan het geclassificeerd worden. CAP-J bevat op dit moment geen beschrijvingen van problemen in as B.
De beschrijvingen bevatten:
Kenmerken
Onder 'Kenmerken' staat een algemene beschrijving van het probleem. Hierbij is gestreefd naar zo concreet mogelijke beschrijvingen van door hulpverleners waarneembare (gedrags)kenmerken bij kinderen, jongeren en ouders. Vaak staan typerende kenmerken van het probleem opgesomd. Let wel: deze opsommingen zijn nooit volledig.
Subtypes
Onder het kopje 'Subtypes' staan, indien van toepassing, duidelijk herkenbare, te onderscheiden varianten van het probleem. In de rubriek Angstproblemen staan als subtypes bijvoorbeeld sociale angst, faalangst en doelloos piekeren tijdens de adolescentie.
Leeftijds-, sekse- en culturele verschillen
CAP-J beschrijft ook speciale kenmerken van de problemen bij kinderen en jongeren met een bepaalde leeftijd, sekse of culturele achtergrond. Daarnaast staat hier wat bekend is over het verloop van de problematiek: wat gebeurt er als we niets doen en geen hulp verlenen? Men dient bij de beoordeling van de problemen rekening te houden met de leeftijdsfase en met culturele verschillen waardoor problemen soms een andere uitingsvorm of een andere betekenis krijgen. Onder dit kopje zijn alleen gegevens vermeld die gebaseerd zijn op wetenschappelijk onderzoek.
Helaas is over deze speciale aspecten vaak maar weinig bekend en is dit onderdeel van de beschrijving bij de meeste problemen nog niet ingevuld.
Niet te verwarren met
Onder 'Niet te verwarren met' staan andere rubrieken die makkelijk worden verward met de betreffende rubriek. Andere soortgelijke problemen worden op deze manier onder de aandacht van de hulpverlener gebracht, waardoor een betere beoordeling kan plaatsvinden. De genoemde problemen zijn niet uitputtend. De classificaties uit het psychiatrisch handboek Diagnostical and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) en uit de International Classification of Diseases (ICD) zijn niet opgenomen in het overzicht 'Niet te verwarren met'.
Niet getoonde beschrijvingen
Van de volgende problemen zijn geen beschrijvingen opgenomen:
Problemen die vallen onder as B
Informatie over problemen die vallen onder as B, Lichamelijke gezondheid, is te vinden bij de richtlijnen voor de jeugdgezondheidszorg.
Problemen met een code eindigend op '.x'
Dit zijn stoornissen die zijn geclassificeerd in het psychiatrisch handboek Diagnostic and Statistical Manual of mental disorders (DSM-5) en de International Classification of Diseases' (ICD). Informatie over de DSM-5 vindt u op de website van de American Psychiatric Association (APA). De ICD kunt u gratis online raadplegen.
