'Jeugdhulpplicht moet niet worden begrensd'

De sleutel tot een goed werkend jeugdhulpstelsel ligt niet in een begrenzing van de jeugdhulpplicht, maar in een werkelijke transformatie van het gehele stelsel. Dat concludeert het Expertiseteam Reikwijdte Jeugdhulpplicht in zijn advies 'De kracht van wijd reiken' aan gemeenten.

In opdracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) onderzocht dit Expertiseteam de reikwijdte van de jeugdhulpplicht voor gemeenten. Veel gemeenten kampen met grote tekorten op de jeugdhulp. Zij worstelen met de vraag of er door het open karakter van de Jeugdwet soms onterecht een beroep wordt gedaan op jeugdhulp en daarmee op de begroting van de gemeenten.

Niet begrenzen

Het Expertiseteam, bestaande uit gemeentebestuurders, wetenschappers, jeugdhulpaanbieders en een cliëntvertegenwoordiger, vindt het niet zinvol om de jeugdhulpplicht of de toegang tot jeugdhulp wettelijk te begrenzen. Het is beter naar het hele stelsel te kijken, écht te transformeren en daardoor schaarse financiële middelen zo slim mogelijk in te zetten. De Jeugdwet biedt hiervoor voldoende sturingsmogelijkheden, maar ze worden nog onvoldoende benut, aldus het Expertiseteam.

Bij de transformatie van de jeugdhulp moet breder worden gekeken dan alleen naar de Jeugdwet. De transformatie vraagt ook om tijd, financiële middelen en politieke ruimte.

Vijf bouwstenen

In zijn rapport formuleert het Expertiseteam vijf bouwstenen om de transformatie te realiseren. De vragen van kinderen en ouders moeten leidend zijn voor hulp, niet de manier waarop die hulp georganiseerd is. Er is aandacht nodig voor een 'ontzorglandschap' waarin alledaagse problemen zoveel mogelijk worden opgepakt in 'het gewone leven'. Een goede inrichting van het lokale jeugdhulpstelsel vraagt om consistente keuzes, op basis van lokale gegevens. Gemeenten moeten duurzame partnerschappen aangaan met een beperkt aantal zorgaanbieders. En goede inhoudelijke sturing op de jeugdhulp vraagt om een integrale aanpak, zowel binnen gemeenten en binnen de jeugdzorgsector als met het onderwijs en de kinderopvang.

Rutger Hageraats, directielid bij het Nederlands Jeugdinstituut, kan zich goed vinden in het advies. 'Goed onderbouwd wordt dat inperking van de jeugdhulp geen oplossing brengt. Er is juist meer professionele ruimte nodig om de verschillende wettelijke kaders integraal toe te passen. Het advies sluit aan bij ons pleidooi dat sleutelen aan het stelsel nu niet gaat helpen. Het is beter tijd en geld te investeren in transformatie van de jeugdhulp. Daar zijn geen quick fixes voor. Het vraagt om een planmatige aanpak om de beoogde vernieuwing samen met alle betrokken partijen tot stand te brengen.'

Bron: VNG; Nederlands Jeugdinstituut