CPB: NPO kan in de knel komen door personeelstekort

Het personeelstekort in het onderwijs maakt het waarschijnlijk onmogelijk om voor eind 2023 de 8,5 miljard euro van het Nationaal Programma Onderwijs te besteden. Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) in zijn Centraal Economisch Plan 2021.

Na de coronacrisis moet er zo snel mogelijk beleid komen om de opgelopen schade te herstellen, aldus het CPB. Het gaat dan om economische schade bij bedrijven en zzp'ers, maar ook om leerachterstanden. Extra overheidsuitgaven de komende jaren zullen bijdragen aan het economisch herstel van Nederland, verwacht het CPB. Tot die extra uitgaven behoort het Nationaal Programma Onderwijs. Daarin stelt het kabinet 8,5 miljard euro beschikbaar voor de periode 2021-2023.

Eerder al wees de Algemene Rekenkamer op het personeelstekort. Scholen kunnen het NPO-budget besteden aan tijdelijk personeel en externe bureaus, maar dat is duurder dan vast personeel. Daarom wil de Rekenkamer dat scholen geld dat zij niet vóór eind 2023 uitgeven, kunnen opnemen op hun balans. Dan moet wel de bestemming zijn vastgelegd; de Rekenkamer vindt het niet gewenst als scholen het geld toevoegen aan hun algemene reserves.

Terugveren na de crisis

Bas Wijnen van het Nederlands Jeugdinstituut wijst erop dat het CPB smal redeneert. Het NPO is niet alleen gericht op leerachterstanden, maar ook op de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen. Daarin ziet hij een kans om de opbrengst van het budget te vergroten. 'Dat lerarentekort poets je niet weg, dat is een hardnekkig vraagstuk waar het onderwijs nog jaren mee te maken heeft. Kijk daarom naar de bredere bedoeling van het NPO: kinderen en jongeren helpen terugveren na de crisis en hun sociaal-emotionele ontwikkeling versterken. Dat is een opdracht die je als school niet alleen hoeft op te pakken, maar waarvoor je kunt samenwerken met partners buiten de school. Denk aan het jongerenwerk, cultuureducatie en jeugdzorg. Zoek daarbij ook naar manieren om de samenwerking met partijen buiten de school te verduurzamen. Een kind ontwikkelt zich op school en daarbuiten. Breng die werelden bij elkaar. Op schoolniveau is dat lastig, maar op gemeentelijk niveau kan het wel.'

'Scholen moeten voor het NPO een schoolscan maken van de vragen en problemen waar de school mee te maken heeft. Als je dat hebt gedaan, kun je het jongerenwerk, het cultureel werk en sportverenigingen vragen of zij dezelfde problemen zien. Maak een gezamenlijke probleemanalyse en kies gezamenlijke oplossingen. De gemeenten krijgen ook NPO-geld. Gebruik beide budgetten om vanuit een gezamenlijke visie op de ontwikkeling van kinderen activiteiten met elkaar te verbinden. Investeren in deze samenwerking kost tijd en geld, maar vergroot wel de kans op duurzame resultaten. Dan heb je jarenlang plezier van het NPO-budget.'

Bron: Centraal Planbureau; Algemene Rekenkamer; Nederlands Jeugdinstituut