'Wees terughoudend met uitbreiden leerplicht'

Demissionair staatssecretaris Mariëlle Paul van Onderwijs wil de leerplichtige leeftijd verlagen van 5 naar 4 jaar. Het NJi roept op om terughoudend te zijn met het uitbreiden van de leerplicht. 'Te vroeg beginnen in een schoolse setting kan juist averechts werken.'

De Nederlandse overheid onderzoekt de mogelijkheid om de leerplichtleeftijd te verlagen van 5 naar 4 jaar. Nu kunnen kinderen op hun 4e beginnen op de basisschool. Ongeveer 97 procent van de kinderen doet dat ook. Maar de leerplicht gaat in vanaf 5 jaar. De demissionair staatssecretaris wil met de verlaging van de leerplichtige leeftijd ook de resterende 3 procent kinderen van 4 jaar aan hun schooltijd laten beginnen. Dit zou moeten bijdragen aan meer kansengelijkheid in het onderwijs.

Prestatiecultuur

Katy Hofstede van het NJi steunt de ambitie om kansengelijkheid te vergroten, maar benadrukt dat er geen duidelijk bewijs is dat een verlaging van de leerplichtleeftijd hieraan bijdraagt. 'Het kleuteronderwijs is de afgelopen decennia al schoolser geworden en de prestatiecultuur speelt kinderen nu al parten. Zeker bij kinderen onder de 6 jaar moeten we terughoudend worden met schools werk. Een uitbreiding van de verplichtingen sluit daar niet bij aan. Er is eerder meer vrij spel nodig dan meer disciplinering.'

Nieuwsgierigheid, spel en imitatie

Volgens Hofstede leren kinderen van deze leeftijd vooral door nieuwsgierigheid, spel en imitatie. 'Te vroeg beginnen in een schoolse setting kan juist averechts werken. Zo kan het leiden tot tegendraads gedrag van kinderen en minder plezier in leren. Het NJi pleit daarom voor een stimulerende omgeving met warm contact en ruimte voor spel. Dat kan bijvoorbeeld door bestaande voorschoolse educatie te versterken en kinderen tijd en ruimte te geven om te spelen.'

Nadelige effecten

'Wetenschappelijke studies wijzen erop dat te vroeg formeel onderwijs nadelige effecten kan hebben op de langetermijnontwikkeling van kinderen', vertelt Hofstede. 'Kinderen leren dan slechts een deel van de vaardigheden die ze later nodig hebben om in een schoolse omgeving te groeien. Kinderen die later met formeel onderwijs beginnen, blijken juist minder stress te ervaren en zich beter te ontwikkelen op sociaal en cognitief vlak. Het verlagen van de leerplichtige leeftijd lijkt dus een stevige ingreep, maar het ontbreekt aan een duidelijke onderbouwing dat dit de doelen van de staatssecretaris dichterbij brengt.'

Meer informatie

Kamerbrief ministerie van OCWBericht Hart van Nederland