De gemeenten komen jaarlijks tussen de 1,3 tot 1,5 miljard euro tekort om de Jeugdwet uit te voeren. Tot die conclusie komt AEF in het onderzoek 'Stelsel in groei' naar financiële tekorten in de jeugdzorg, dat het bureau uitvoerde in opdracht van het Rijk en de VNG.
Onderzoeksbureau AEF onderzocht de afgelopen maanden of er structureel extra middelen nodig zijn voor de uitvoering van de Jeugdwet. Ook werd onderzocht welke maatregelen kunnen helpen om de kosten te verlagen.
Toenemend gebruik
De toename van het jeugdzorggebruik wordt niet veroorzaakt door een stijgende instroom, maar door een achterblijvende uitstroom. Hierdoor zijn er jaarlijks steeds meer kinderen en jongeren in de zorg. Dit is een van de verklaringen voor de stijgende kosten. AEF constateert dat deze kosten binnen het huidige stelsel nog verder kunnen stijgen. Volgens het onderzoeksbureau is er daarom een discussie nodig over de bedoeling van jeugdhulp en het daarbij gewenste voorzieningenniveau.
Geen boeggolf
AEF onderzocht ook of de hypothese klopt dat een toenemende aandacht voor preventie en vroegsignalering zou leiden tot een boeggolf aan cliënten in de jeugdzorg. Immers, in eerste instantie kan die aandacht leiden tot een stijgende identificatie van gezinnen met problemen. Als die gezinnen eenmaal in de jeugdzorg geholpen zijn, mag weer een daling van het aantal cliënten te verwachten zijn. De conclusie van de onderzoekers is dat dit niet het geval lijkt. Er is geen duidelijke stijging in de instroom, zo is hun constatering. Een van de verklaringen die zij noemen is dat het – gezien de gelijkblijvende instroom – onwaarschijnlijk is dat er al veel vroegsignalering plaatsvindt.
Samenhangend beleid
'Het onderzoek van AEF laat zien hoe belangrijk het is om de kwaliteit van het jeugdbeleid en de uitvoering van preventie, vroegsignalering en jeugdzorg centraal te stellen', stelt Tom van Yperen van het Nederlands Jeugdinstituut in reactie op het rapport. 'Cruciaal voor die kwaliteit is de inbedding in een samenhangend beleid met het onderwijs, de gezondheidszorg en het brede sociale domein.'
Bredere focus
'De wortels van de problematiek liggen vaak elders, bijvoorbeeld omdat er sprake is van echtscheiding, psychische problematiek van de ouders, armoede of een gebrekkig functioneren van de school', zegt Van Yperen. 'Naast aandacht voor het budget is het daarom ook goed om breder naar de kwaliteit van het jeugd- en gezinsbeleid van de overheid te kijken, in samenhang met het beleid inzake kinderopvang, onderwijs, arbeidstoeleiding en gezinsondersteuning. De geest achter de jeugdwet is immers breder dan alleen de focus op taken van de gemeente ten aanzien van kinderen en jongeren.'
Bron: AEF; Nederlands Jeugdinstituut