Van jongeren voor ouders: Over sociale media

De afgelopen jaren is er een kloof ontstaan tussen generaties die zijn opgegroeid met internet en generaties die zijn opgegroeid zonder internet. Maar die laatstgenoemde generatie krijgt er nu wel mee te maken in het opvoeden. In deze blog geven jongeren uit het NJi-jongerenpanel tips aan ouders. Want hoe ga je om met het sociale media-gebruik van je kind? Hoe stimuleer je de kansen die het biedt te benutten? En hoe behoed je hen tegelijkertijd ook voor online gevaren?

Het is logisch dat ouders hun uiterste best doen om hun kinderen te behoeden voor online gevaren. In het nieuws en in de voorlichting gaat het vaak over de gevaren van het internet. Er wordt gewaarschuwd voor fenomenen als phishingmails, vreemde linkjes, WhatsApp-verzoeken om geld over te maken en mensen die je benaderen met slechte intenties. Catfishers, mensen die zich voordoen als iemand die ze niet zijn, en berichten van een onbekend mailadres vormen in de meeste gevallen echter geen acute bedreiging meer.

De meeste jongeren van nu zijn opgegroeid met het internet. Waar ouders misschien gevaren zien, zien jongeren het internet vooral als een prachtige plek om van alles te ontdekken, doen en contact te onderhouden met vrienden. Meestal kunnen jongeren goed bepalen wat wél en niet betrouwbaar is. Wanneer ze uit impulsiviteit toch hun neus stoten weten ze dit vaak ook wel weer snel op te lossen. Het is daarom extra belangrijk om echt te luisteren naar de verhalen en ervaringen van je kind. Ze zijn deskundiger dan je denkt.

Wat zijn goede vragen?

En natuurlijk, we snappen dat het spannend is voor ouders. Maar dit maakt ook dat ze, vaak onnodig, in de stress schieten wanneer hun kinderen over online ervaringen vertellen. Het kan bijvoorbeeld voorkomen dat ouders over een – voor hun – onbekende internetvriend of -vriendin horen. Vaak is de eerste reactie dan: 'Wie is dat?', 'Waar woont diegene dan?' of 'Heb je die persoon wel in het echt ontmoet?'.

Het zijn logische vragen vanuit de intentie om je kind te beschermen, maar het is niet een goede eerste reactie. Je mist hiermee de rest van het verhaal dat je kind vertelt. Dit kan ervoor zorgen dat je kind zich niet gehoord voelt en later minder snel bereid is om verhalen te delen. Je reactie als ouder heeft dus impact op de vertrouwensband tussen jullie.

Het is belangrijk om echt te luisteren naar de ervaringen van je kind. Ze kennen de gevaren.

Ga een écht gesprek aan met je kind

Als je wilt vragen wie die online vriend is, maak het dan onderdeel van het grotere gesprek. Wees geïnteresseerd in het verhaal dat je kind vertelt en vraag tijdens het gesprek bijvoorbeeld hoe online vrienden maken precies gaat.

Creëer een veilige omgeving om over online ervaringen te vertellen. Verdiep je in het onderwerp en ga vanuit interesse het gesprek aan. Laat je kind ook weten wanneer jij het als ouder spannend vindt. Je kind kan jou dan misschien laten zien wat hij online doet en tegenkomt. Dit maakt de drempel lager om te komen praten wanneer er toch iets misgaat.

Veroordeel je kind niet

Wanneer jullie in gesprek zijn is het ook goed om het samen over basisregels te hebben. Denk bijvoorbeeld aan niet zonder een bekende afspreken met iemand die je online hebt ontmoet. Druk je kind bovendien op het hart dat het altijd bij jou terecht kan, zonder dat je dat veroordeelt. Met regels als deze zorgen jullie er samen voor dat er geen onveilige situaties ontstaan. Als ouder kun je er dan bovendien vanuit gaan dat je kind verstandig genoeg is om zelf in te schatten wat wel en niet veilig is.

Verhalen en blogs over mediaopvoeding

Nick van Hummel

Nick van Hummel

adviseur en onderzoeker