'Geef leerlingen hoop en inspiratie met positief klimaatonderwijs'
In de aardrijkskundeles komt klimaatverandering regelmatig aan bod, van bosbranden tot overstromingen. Onderwerpen die jongeren vaak raken. Toch biedt klimaatonderwijs ook kansen om te inspireren en hoop te bieden, vindt voormalig aardrijkskundeleraar Erwin Riedstra. 'Vertel kinderen over innovaties en mensen die keihard werken aan een betere toekomst. Dat maakt een wereld van verschil.'
Klimaat als gespreksonderwerp
Klimaatverandering was een regelmatig terugkerend thema in de lessen van Erwin, zowel door de lesstof als door leerlingen zelf. Een voorbeeld dat hem bijbleef, is een leerlinge die naar een klimaatprotest ging op het Jaarbeursplein. 'Ze maakte zich echt zorgen om het klimaat, dus ik besloot het in de klas te bespreken. Er was geen grote verdeeldheid, maar ik merkte wel verschillen in bezorgdheid. Sommige leerlingen zeiden dingen als: "Meneer, waarom doen we dit allemaal? Over 100 jaar zijn we er toch niet meer." Die fatalistische opmerkingen vond ik best schokkend.'
Van klimaatzorgen naar hoop: de kracht van positieve verhalen
Om het pessimisme tegen te gaan, besloot Erwin een positiever beeld in zijn lessen te verwerken. Vanuit zijn werk als zelfstandig adviseur op het gebied van duurzaamheid, dat hij combineerde met het leraarschap, kwam hij veel inspirerende initiatieven tegen die hij deelde in de klas. 'Ik kwam veel in aanraking met initiatieven en innovaties rondom duurzaamheid: elektrische vliegtuigen, duurzame landbouw en schepen met metalen zeilen om brandstof te besparen. Mijn boodschap was simpel: je kunt wel somber zijn, maar dat helpt niet. Er zijn mensen en bedrijven die keihard werken aan oplossingen. Dat wilde ik hen laten zien.'
Meer structuur nodig in klimaatonderwijs
'Er was alleen geen beleid rondom klimaatonderwijs', merkt Erwin op. 'Elke docent deed maar wat diegene wilde. Sommige collega's lieten vooral nieuws over rampen zien, zoals de overstromingen in Limburg. Ik vroeg dan: "Waarom confronteren we leerlingen alleen met negatieve beelden? Kunnen we niet ook bespreken wat eraan gedaan kan worden?" Die vrijblijvendheid voelde niet goed voor mij. Het zou heel mooi zijn als er aan een meer gestructureerde aanpak wordt gewerkt waarin docenten handvatten krijgen om wereldproblematiek op een hoopvolle en inspirerende manier te benaderen.'
De noodzaak van inspirerende klimaatlessen
Erwin vindt dat er op nationaal niveau meer nagedacht moet worden over hoe we positiviteit kunnen toevoegen aan het klimaatonderwijs. 'Vroeger vond ik het aardrijkskunde vak heel leuk, maar tegenwoordig vertel je vooral over problemen.' Erwin benadrukt nogmaals hoe belangrijk het is om leerlingen ook hoopvolle verhalen te bieden. 'Kinderen krijgen thuis al veel negatief nieuws mee. Als leraar kun je juist laten zien dat er ook mensen zijn die écht proberen het verschil te maken.'
'Laten we in de klas juist ook vertellen over de mensen en bedrijven die zich inzetten voor oplossingen', vervolgt hij. 'Nodig bijvoorbeeld ondernemers uit die op een duurzame manier werken of bezoek samen een boer die milieuvriendelijke technieken toepast. Hoewel rampen zoals bosbranden en overstromingen onvermijdelijk zijn, kunnen we leerlingen ook laten zien dat er overal ter wereld hard wordt gewerkt om het tij te keren. Het lesmateriaal kan wat mij betreft veel positiever: laat naast de problemen ook zien welke mooie initiatieven en innovaties er zijn. Zo geef je leerlingen niet alleen een realistischer beeld, maar ook hoop en inspiratie om zelf een bijdrage te leveren.'
Dit verhaal is onderdeel van de publicatie Opgroeien en opvoeden in tijden van klimaatverandering.
Lees ook
-
Welke rol spelen professionals in het onderwijs?
Welke rol spelen professionals in het onderwijs?WetenLees meer over Welke rol spelen professionals in het onderwijs?Wat betekent het voor leerlingen als zij op school over klimaatverandering horen? Hoe gaat de onderwijsprofessional hiermee om?
Welke rol spelen professionals in het onderwijs?
-
Opgroeien en opvoeden in tijden van klimaatverandering
Opgroeien en opvoeden in tijden van klimaatverandering
Opgroeien en opvoeden in tijden van klimaatveranderingPublicatieProfessionalsBeleidsmakersOnderwijsVoor kinderen en jongeren bepaalt klimaatverandering in hoge mate hun toekomst. In deze publicatie wordt daarom de link gelegd met 'de pedagogiek van de hoop'.