Wat is autisme?

Wat is een autismespectrumstoornis?

De officiële naam van autisme is autismespectrumstoornis (ASS). Tot 2013 vielen hieronder de 'klassiek' autistische stoornis oftewel wel het syndroom van Kanner, het syndroom van Asperger, PDD-NOS, het syndroom van Rett en de desintegratieve stoornis. Dat verschil maken we nu niet meer.

Mensen met autisme communiceren vaak op een andere manier, waardoor contact soms moeizaam kan verlopen. Denk bijvoorbeeld aan specifieke voorkeuren in hoe contact wordt gemaakt, het delen tijdens het samen spelen en het meebewegen met het spel van een ander. Ook kunnen lichaamstaal, gebaren en oogcontact anders gebruikt of geïnterpreteerd worden.

Daarnaast zien we bij mensen met autisme vaak specifieke en herhalende gedragingen. Dit kan voor hen prettig voelen en houvast bieden. Gewoontes zijn vaak belangrijk en veranderingen kunnen lastig zijn. Er kan sprake zijn van een sterke interesse in bepaalde onderwerpen of voorwerpen. Ook kunnen prikkels, zoals licht, geluid, geur, smaak, temperatuur en pijn, veel sterker of juist veel minder sterk worden ervaren.

Hoe autisme tot uiting komt, verschilt per persoon. Dat geldt ook voor de manier waarop iemand autisme beleeft. Daarom vormen mensen met autisme een zeer diverse groep.

Soms gaat autisme samen met een hoger of lager IQ, AD(H)D, angst of dwangmatig gedrag. Autisme ontstaat door een combinatie van genen en omgeving. Het komt voor bij ongeveer 1 tot 2 procent van de bevolking.

Autisme herkennen

Als een kind gedrag laat zien dat bij de kenmerken van autisme past, dan kan dat door autisme komen. Maar dat hoeft niet. Er kunnen ook andere redenen zijn voor dat gedrag. Autisme kan daarom alleen worden vastgesteld door iemand die daar speciaal voor is opgeleid. En die ook kijkt naar andere mogelijke redenen voor het gedrag van een kind, zoals bijvoorbeeld onrust thuis of op school.

Jonge kinderen (0-6 jaar)

Voorbeelden van signalen bij een jong kind die bij autisme kunnen horen, zijn:

• Het kind lacht niet naar anderen.
• Het kind reageert niet of juist heel overdreven.
• Het kind brabbelt niet en maakt geen gebruik van gebaren.
• Het kind heeft weinig interesse in anderen.
• Het kind richt zich op bepaalde dingen en speelt vaak hetzelfde.
• Het kind heeft moeite met omgaan met andere kinderen.
• Het kind houdt zich vast aan de regels.
• Het kind kan moeilijk met veranderingen omgaan.
• Het kind is opvallend over- of ongevoelig voor bepaalde prikkels.

Oudere kinderen (6-18 jaar)

De volgende signalen kunnen bij oudere kinderen bij autisme horen:

• Het kind kan moeilijk contact leggen met andere mensen.
• Het kind kan moeilijk de omgeving om zich heen begrijpen.
• Het kind kan niet goed tegen verandering.
• Het kind kan grapjes van anderen minder goed begrijpen.
• Het kind is erg of juist niet gevoelig voor dingen die om zich heen gebeuren.
• Het kind kan heel bang zijn voor bepaalde dingen.

Herkenning en diagnose van autisme

Ouders voelen meestal al op jonge leeftijd van hun kind dat het 'anders' is. Als het kind naar school gaat wordt het verschil met andere kinderen vaak duidelijker. Autisme wordt vaker herkend bij jongens dan bij meisjes. Dat komt waarschijnlijk doordat autisme er bij meisjes anders uit kan zien. Zij laten vaak minder opvallende herhalende bewegingen zien en uiten hun sociale en communicatiestijlen vaak subtieler. Ook spelen verwachtingen uit de omgeving een rol. Van meisjes wordt vaak socialer gedrag verwacht, waardoor zij hun kenmerken van autisme soms verbergen. Daardoor wordt autisme bij meisjes vaak op latere leeftijd herkend, of soms helemaal niet.

Als je je zorgen maakt over een kind, kun je daarover praten met de ouders. Willen zij hun kind laten onderzoeken, dan kunnen zij terecht bij de huisarts of het lokale (wijk)team. Die kunnen ook doorverwijzen naar een specialist voor verder onderzoek om vast te stellen of het echt autisme is.