Zicht op kinderen die opgroeien in armoede voor effectief armoedebeleid

Als gemeente kun je veel betekenen voor kinderen die in armoede opgroeien. Maar dat lukt alleen als je weet wie deze kinderen zijn en wat ze nodig hebben. Hoe krijg je goed zicht op deze groep? En hoe maak je beleid dat ook op de lange termijn echt verschil maakt?

Kinderen met een verhoogd risico op opgroeien in armoede

Voor gemeenten is het belangrijk om een goed beeld te hebben van hoeveel kinderen in armoede opgroeien en wie deze kinderen zijn. Alleen dan kun je het beleid goed afstemmen op de situatie in je gemeente. Kijk verder dan alleen naar de financiële situatie van gezinnen: armoede komt niet alleen voor bij gezinnen met een laag inkomen, schulden of een uitkering. Ook kinderen van alleenstaande ouders of uit gezinnen waar sprake is van werkloosheid of gezondheidsproblemen hebben meer kans om in armoede op te groeien. In deze gezinnen stapelen zorgen zich vaak op wat de kans op armoede vergroot.

Opgroeien en opvoeden in armoede

Kinderen kunnen negatieve gevolgen ondervinden van opgroeien in armoede. Armoede kan bijvoorbeeld effect hebben op:

hun welbevinden
hun gezondheid
hun schoolprestaties en kansen op goed onderwijs
stress bij ouders, waardoor het opvoeden van hun kinderen lastiger is
stress bij kinderen, wat hun algemene en hersenontwikkeling belemmert.

Kinderen in armoede in beeld brengen

Er zijn verschillende manieren om kinderen die risico lopen op armoede in beeld te brengen. Dat kan met bestaande gegevens, maar ook via signalen van andere professionals . Denk aan:

Leerplichtgegevens.
Signalen van scholen, jeugdgezondheidszorg en wijkteams.
De KansenKaart, die inzicht geeft in het inkomen van huishoudens op gemeentelijk niveau.
Cijfers van Waarstaatjegemeente.nl, zoals het percentage mensen in de schuldhulpverlening, het aantal voortijdig schoolverlaters en hoeveel kinderen naar de tandarts gaan of sporten.
Het dashboard Verwachte onderwijsachterstanden, dat laat zien in welke delen van de gemeente kinderen in kwetsbare posities wonen.

Deze bronnen geven samen een eerste beeld van welke kinderen extra risico lopen om in armoede op te groeien. Het is belangrijk om gegevens niet los van elkaar te bekijken, maar ze juist samen te analyseren.

Monitoring

Ambities in gemeentelijk armoedebeleid

Gebruik de verzamelde gegevens en signalen om inzicht te krijgen in welke kinderen in armoede opgroeien en wat ze nodig hebben. Je kunt pas daarna gerichte doelen en ambities stellen. Bijvoorbeeld het verminderen van het aantal kinderen dat in armoede opgroeit of het vergroten van hun ontwikkelkansen.

Armoede gaat vaak samen met andere problemen. Werk daarom vanaf het begin al samen met verschillende organisaties en domeinen, zoals jeugd, onderwijs, sport, werk en inkomen. Bepaal met elkaar wat prioriteit heeft en waar jullie het meeste verschil kunnen maken. Stel vervolgens concrete en meetbare doelen en ambities op. Dit kan gaan om het verzachten van de gevolgen van armoede, maar ook om het aanpakken van de oorzaken van armoede.

Kwaliteitskompas: samen maken we het verschil voor kinderen en jongeren Integraal en kindgericht armoedebeleid