Een van de actielijnen van het programma Zorg voor de Jeugd gaat over een betere bescherming van kinderen en jongeren die worden bedreigd in hun ontwikkeling. In het kader van deze actielijn zijn tussen 2019 en 2021 zes jeugdbeschermingspilots uitgevoerd. Het doel van deze pilots is om de samenwerking binnen de jeugdbescherming te verbeteren.
In proeftuinen en pilots onderzoeken organisaties samen waar de mogelijkheden zijn tot verbetering binnen de jeugdbescherming en hoe verbetering er in de praktijk uit kan zien.
Proeftuinen
Zes proeftuinen zijn sinds november 2021 aan de slag met de vier basisprincipes van het toekomstscenario:
- Gezinsgericht
- Rechtsbeschermend en transparant
- Eenvoudig
- Lerend
De wijkteams en de Raad voor de Kinderbescherming, Gecertificeerde Instellingen en Veilig Thuis-organisaties werken in de proeftuinen aan veiligheidsvraagstukken in gezinnen en huishoudens. Zij werken daarin samen met de partijen in het sociaal domein en de gespecialiseerde jeugd- en volwassenorganisaties.
In de proeftuinen wordt ontdekt wat wel en niet werkt in de praktijk, wat de reden hiervan is en waarop bijgestuurd en aangepast moet worden. Hiermee kunnen de plannen van de proeftuinen en van het Toekomstscenario worden bijgestuurd.
Lees meer in het artikel Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming: Groen licht voor proeftuinen
Pilots
De proeftuinen zijn een vervolg op de zes jeugdbeschermingspilots die tussen 2019 en 2021 zijn uitgevoerd. Het doel van deze pilots was om de samenwerking binnen de jeugdbescherming te verbeteren.
De zes pilotregio's hebben zich gericht op nieuwe samenwerkingsvormen. Daarnaast lag de focus op minder overlap en gedeelde afwegingscriteria die de snelheid in de keten verhogen. De pilots zijn:
Rotterdam-Rijnmond
Bij de pilot 'Samen in crisis' in Rotterdam-Rijnmond ging het hele proces rondom crisismeldingen op de schop. De instellingen Veilig Thuis, Jeugdbescherming RR en de Raad voor de Kinderbescherming stemmen direct af en de crisis wordt doorgezet naar het Samen in crisisoverleg waarbij de drie instellingen aan tafel zitten. Wachten op elkaar behoort hierbij tot verleden tijd. Lees meer:
Pilot 'Samen in Crisis' brengt de expertise van drie organisaties in Rotterdam bij elkaar
Amsterdam Amstelland
In Amsterdam startte het initiatief 'Blijvend Veilig'. Blijvend Veilig is een team met leden van verschillende organisaties (Samen DOEN, Jeugdbescherming Regio Amsterdam, William Schrikker Jeugdbescherming & Jeugdreclassering, Veilig Thuis, Raad voor de Kinderbescherming en Blijf Groep) die samen optrekken in een geïntegreerde werkwijze. Lees meer:
Jeugdbeschermingspilot Amsterdam: Een ware revolutie in de jeugdzorgProject 7: Blijvend Veilig - Jeugdhulp Regionale Samenwerking
West Brabant West
In de regio West-Brabant is gestart met een Veiligheidsteam. Dit is een netwerk van professionals dat samenwerkt. Het doel van het Veiligheidsteam is de veiligheid van kinderen zo snel mogelijk te herstellen. Om de route naar de juiste hulp zo goed mogelijk te bepalen, wordt samen met het gezin een veiligheidskaart gemaakt. Lees meer:
Pilot West-Brabant West: Een snellere route naar goede zorg
Zeeland
De pilot in Zeeland gaat uit van een 'vloeiende klantroute'. Elke cliënt krijgt één professional die de reis samen gaat maken. Die zelf alle hulp en steun die gaandeweg nodig is, organiseert. Hij of zij brengt zijn eigen expertise in en als iets nodig is wat de professional zelf niet kan, haakt andere expertise aan. Lees meer:
Pilot Zeeland: Alles voor een vloeiende klantroute
Gelders deel van Food Valley
Het idee achter de pilot in Food Valley is dat de gezinnen zo min mogelijk merken van systemen, protocollen en richtlijnen. Dat betekent in de praktijk één gezicht voor de cliënt. Iemand die niet werkt vanuit de bestaande kaders van een organisatie maar gewoon doet wat nodig is. Lees meer:
Pilot Food Valley: Van strakke protocollen naar meer vrijheid in de professionele ruimte
Utrecht
Gezinnen in de pilot in Utrecht krijgen meer dan voorheen te maken met het lokale team van hulpverleners. In sommige gevallen is dat een combinatie van het lokale team en iemand uit de jeugdbescherming. Minder gezinnen krijgen te maken met alle stappen in de hele jeugdbeschermingsketen. Lees meer:
Utrechtse pilot Ketenversnelling gaat voorbij de protocollenJeugdbescherming volgens Utrechts model: alle expertise in één teamPilot VeiligheidsketenPilot om jeugdbescherming effectiever te maken lijkt goed te werken
Analyse
De voorlopige analyse van deze pilots is te zien op Voordejeugd.nl: Onderzoek Athena Instituut naar de jeugdbeschermingspilots.
Dit verslag brengt niet zozeer de resultaten in beeld, maar is een analyse van de overeenkomsten en verschillen tussen de pilots. Zo hebben de pilots een aantal overkoepelende principes, zoals gezin centraal, doen wat nodig is, eenvoud en samenwerking. Maar ze verschillen ook in grote mate als het gaat om hoe ingrijpend de verandering is die ze nastreven.
Het onderzoek brengt ook de hindernissen in beeld waar de pilots tegenaan lopen. De conclusie van het onderzoek: 'Hoe je goed kunt meten wat de nieuwe manier van werken oplevert, is geen eenvoudige vraag'. De meeste pilots zoeken de oplossing in reflectie en door een lerende praktijk van reflectieve professionals te organiseren, waarbij het kunnen leren en verantwoorden worden samengebracht.
De pilots zijn inmiddels afgerond en worden opgevolgd door proeftuinen.
Lees meer in Pilots in de jeugdbescherming, een motor voor reflectie, vragen en innovatie.
Opleidingen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering
Jeugdprofessionals moeten goed toegerust zijn om ouders en kinderen die complexe en hardnekkige problemen ervaren, effectief te kunnen helpen. Door blijvend te werken aan hun professionaliteit blijven zij duurzaam inzetbaar. Persoonlijke ontwikkeling en inhoudelijke kennis zijn twee belangrijke onderdelen van professionaliteit.
Op Jeugdzorgleert is het opleidingsaanbod van een aantal gecertificeerde instellingen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering te vinden. De opleidingsprogramma's zijn met name gericht op de inhoud van het vak. Er is ook aanbod op het terrein van persoonlijke ontwikkeling. Professionals die werken bij een gecertificeerde instelling die niet bij dit initiatief aangesloten is, kunnen ook gebruik maken van het aanbod.
