Veel kinderen en jongeren maken discriminatie mee. Ruim een kwart van de Nederlanders boven de 15 jaar geeft aan discriminatie meegemaakt te hebben. Ze worden ongelijk behandeld op basis van hun afkomst, huidskleur, seksuele voorkeur, handicap of religie. Discriminatie kan veel vormen aannemen: van er steeds op gewezen worden 'anders te zijn' en kleine 'grapjes', tot pesten en geweld. Wanneer je ontdekt dat jouw kind een ander kind discrimineert, dan is het belangrijk om in te grijpen.
Kunnen kinderen discrimineren?
Er wordt wel gedacht dat (jonge) kinderen niet discrimineren. Dit klopt helaas niet. Baby's kijken vanaf negen maanden al anders naar verschillende huidskleuren. Ze herkennen de emoties van personen met huidskleuren die ze veel zien beter omdat ze bekender zijn met deze gezichten.
Prof. Dr. Judi Mesman van Universiteit Leiden legt in dit filmpje uit hoe dit werkt.
Dit gebeurt onbewust en is niets om je zorgen over te maken. Naarmate kinderen ouder worden, gaan ze ook bewust onderscheid maken. In de maatschappij wordt bewust en onbewust besproken welke mensen als de slimste, mooiste en beste gezien worden. Een voorbeeld hiervan is dat prinsen en prinsessen in verhalen vaak een witte huidskleur hebben. Jonge kinderen krijgen dit onbewust mee en vormen daardoor ook ideeën over wie het beste, slimste en mooiste zijn.
De 'poppentest' uit de documentaire Wit is ook een kleur illustreert dit. We zien dat kleuters die moeten kiezen tussen een witte en zwarte pop, een sterke voorkeur hebben voor de witte pop, ongeacht hun eigen huidskleur. Veel kinderen geven dus al vrij jong een onbewuste voorkeur aan mensen met een witte huidskleur. Als zij dit uiten in gedrag kan discriminatie voorkomen.
Mijn kind discrimineert
Als je merkt dat je kind discriminerende opmerkingen maakt over andere mensen, kun je daar als ouder van schrikken. Dat is normaal. Het is belangrijk om na de schrik actie te ondernemen. Gediscrimineerd worden kan voor kinderen namelijk grote gevolgen hebben. Het kan gevoelens van depressie, angst, verminderd zelfvertrouwen, boosheid en stress veroorzaken.
Waar komt het gedrag vandaan?
Discriminatie komt vaak voort uit vooroordelen. Of je kind herhaalt gewoon wat hij of zij gehoord heeft. Het is belangrijk om daar op een rustig moment met je kind over in gesprek te gaan. Samen kun je ontdekken waar dit gedrag vandaan komt. Hoe komt je kind aan deze ideeën? Heeft hij of zij zich vaker zo gedragen? Toon belangstelling, maar benadruk ook dat het gedrag niet goed is en leg hierbij ook uit waarom.
Wat kun je doen?
Allereerst is het belangrijk om je kind de ernst duidelijk te maken. Word zelf niet boos, maar praat over de gevolgen voor het andere kind. Stimuleer je kind om excuses te maken. Om te voorkomen dat dit vaker gebeurt, kun je de volgende dingen doen.
Geef zelf het goede voorbeeld
Bedenk dat jouw opmerkingen door je kind kunnen worden overgenomen. Soms zeg je deze dingen misschien niet eens expres. Hetzelfde geldt voor je gedrag. Spreek bijvoorbeeld niet van 'wij' en 'zij'. Door respect, waardering en begrip te tonen voor anderen, leer je je kind dat mensen met andere gewoonten of een ander uiterlijk niet raar of eng zijn.
Breng je kind in contact met verschillende mensen
Probeer je kind meer begrip te laten krijgen voor mensen met een andere achtergrond, door hem of haar op een prettige manier in contact te brengen met veel verschillende mensen. Zo leert je kind ook andere gewoonten, muziekstijlen, feesten en talen kennen. Je kunt je kind bijvoorbeeld vertellen over feestdagen en activiteiten die voor anderen belangrijk zijn. Zoals het Suikerfeest, Keti Koti of de Pride. Ook kun je je kind meenemen naar tentoonstellingen in musea over onderwerpen die jij nog niet kent. Daarnaast kun je bewuste keuzes maken voor scholen, sportclubs en naschoolse activiteiten waarbij de deelnemende kinderen een goede afspiegeling zijn van de samenleving.
Breng je kind in contact met positieve rolmodellen
Maak daarvoor bijvoorbeeld gebruik van positieve en inclusieve kinderboeken en -series. In deze boeken en series spelen kinderen met verschillende achtergronden belangrijke rollen. De rol die ze spelen is daarnaast positief. Hierdoor kun je na het voorlezen of bekijken ook met je kind in gesprek over wat jullie net gezien hebben. Je kunt in de bibliotheek of boekenwinkel vragen welke boeken zij op dit gebied aanbevelen.
Praat met je kind
Discriminatie en racisme zijn moeilijke onderwerpen. Toch is het belangrijk om hierover te praten en het niet uit de weg te gaan. Je kunt dit bijvoorbeeld doen door nieuwsberichten over discriminatie en racisme met je kind te bespreken. Ook is het belangrijk om het perspectief van mensen in je omgeving die met discriminatie te maken krijgen mee te nemen. Vraag hen naar ervaringen en tips.
Test jezelf
Ben je benieuwd hoe het gesteld is met jouw onbewuste (voor)oordelen? De test Onderhuids geeft je inzicht in jouw verborgen voorkeuren en in de beelden die anderen onbewust bij je oproepen.
Bronnen
De Bruijn, Y., Amoureus, C., Emmen, R. A. G., & Mesman, J. (2020). Interethnic Prejudice Against Muslims Among White Dutch Children. Journal of Cross-Cultural Psychology, 51(3–4), 203–221.
Kelly, D. J., Quinn, P. C., Slater, A. M., Lee, K., Ge, L., & Pascalis, O. (2007). The other-race effect develops during infancy: Evidence of perceptual narrowing. Psychological Science, 18(12), 1084–1089.
Informatie voor ouders over discrimineren op Opvoeden.nl
Hulp of advies nodig?
Zoek je als ouder of opvoeder hulp of advies? Bekijk hier waar je terecht kunt.