Hoe werkt een coronavaccin? Hoe praat ik met mijn cliënt over de vaccinatie? Op deze pagina bieden we actuele informatie voor professionals over het vaccineren tegen het coronavirus.
Welke coronamaatregelen gelden er?
Er zijn geen verplichte maatregelen meer. Wel gelden voor iedereen een aantal basisadviezen.
Vaccins en bescherming
Hoe werken de vaccins tegen het coronavirus?
De vaccins tegen het coronavirus zorgen ervoor dat het lichaam antistoffen maakt en afweer opbouwt. Als je gevaccineerd bent en je komt in aanraking met het coronavirus, dan herkent je lichaam het virus. Hierdoor word je niet of veel minder ziek.
Zijn de vaccins veilig?
Wetenschappers verwachten dat bijwerkingen op de lange termijn erg zeldzaam zullen zijn door de eisen waar vaccins aan moeten voldoen. Daarnaast worden bijwerkingen vooral kort na de vaccinatie verwacht. Dan is het vaccin namelijk bezig een reactie van het afweersysteem op te wekken. Sommige mensen hebben een paar dagen wat spierpijn of zwelling op de plek van de vaccinatie. En sommige mensen hebben een paar dagen last van hoofdpijn, spierpijn, vermoeidheid of koorts. In zeldzame gevallen kunnen mensen allergisch reageren. De kans op onbekende bijwerkingen is heel klein maar niet volledig uit te sluiten.
De coronavaccins zijn op dezelfde manier ontwikkeld als andere vaccins. Alleen is dit proces veel sneller verlopen. Hier zijn verschillende redenen voor. Een daarvan is dat er veel geld is vrijgemaakt voor het onderzoek. Daarnaast hadden onderzoekers al veel kennis omdat corona lijkt op virussen waar ze eerder een vaccin voor hebben ontwikkeld. Hoe de ontwikkeling van het vaccin zorgvuldig en snel plaats kan vinden, lees je op de website van de rijksoverheid.
Ik ben zwanger of wil zwanger worden. Is een vaccinatie dan veilig?
Ja, de coronavaccins hebben geen invloed op jouw vruchtbaarheid. Alle vaccinfabrikanten hebben hier onderzoek naar gedaan. Als je zwanger bent, kun je je laten vaccineren met de vaccins van Moderna en BioNTech/Pfizer.
Meer informatie over het coronavaccin en een kinderwens of zwangerschap vind je op de pagina vaccineren tegen corona voor ouders of op RIVM.nl.
De vaccinatie en daarna
Is een vaccinatie verplicht?
Nee, de vaccinatie tegen het coronavirus is vrijwillig. Het is wel goed om je te realiseren dat het virus minder kans heeft om zich te verspreiden als een groot deel van Nederland zich vaccineert.
Als je mogelijk nog twijfelt of vragen hebt over vaccinatie, kun je op de website Coronavaccinatie.nl meer informatie vinden.
Hoe weet ik of ik mij kan laten vaccineren?
Iedereen van 12 jaar of ouder kan een vaccinatie halen. Maak een afspraak op Coronatest.nl of kijk op Prikkenzonderafspraak.nl bij welke locatie in de buurt je zonder afspraak langs kunt gaan.
Krijg ik een derde prik of een boosterprik?
Uit onderzoek blijkt dat de vaccins nu nog een zeer hoge bescherming bieden tegen ernstig ziek worden van corona. Er is daarom geen medische noodzaak voor een derde prik. De derde prik wordt alleen toegediend bij patiënten met een ernstige afweerstoornis omdat zij na twee vaccinaties nog niet optimaal beschermd zijn. Een derde prik is daarmee onderdeel van de basisvaccinatie. Lees op de website van Rijksoverheid meer over de derde prik voor patiënten met een ernstige afweerstoornis.
Als je wilt, kun je wel een boostervaccinatie krijgen. Een boostervaccinatie is dus anders dan een derde prik. Het is een prikkel voor het afweersysteem, bedoeld om bescherming tegen corona te versterken. Deze vaccinatie geeft extra bescherming tegen een ziekenhuisopname door het coronavirus. Op de website van Rijksoverheid lees je meer over de boostervaccinatie en wat de planning hiervoor is.
Als je bent gevaccineerd, is het van belang om ook de boostervaccinatie te nemen zodat je beter beschermd bent tegen besmetting en ziekenhuisopname door de omikronvariant. Ben je na je laatste vaccinatie positief getest op corona? Dan kun je drie maanden na de positieve testuitslag de boostervaccinatie krijgen.
De boostervaccinatie is beschikbaar voor jongeren van 12 tot en met 17 jaar na goedkeuring van het Europees Medicijn Agentschap. Zij maken hierin zelf de afweging.
- Op de Rijksoverheid.nl lees je meer over de boostervaccinatie.
- Op de website van het RIVM kun je een filmpje kijken met uitleg over de boostervaccinatie.
Lees meer over de boostervaccinatie voor jongeren van 12 tot en met 17 jaar
Ik heb corona (gehad). Mag ik mij laten vaccineren?
Als je pas een coronatest hebt gedaan en deze was positief, dan mag je niet naar de vaccinatielocatie komen. Ook niet wanneer je geen klachten hebt. Ben je niet opgenomen in het ziekenhuis? Dan mag je je laten vaccineren ten minste acht weken na het afnemen van de test. Was een ziekenhuisopname wel nodig? Dan kun je je twaalf weken na de datum van ontslag gevaccineerd worden. Ook als je je nog niet hebt laten testen, maar wel klachten hebt die passen bij corona, mag je niet naar de vaccinatie-locatie komen. Blijf thuis en laat je testen.
Is het langer geleden dat je corona hebt gehad? Dan mag je je wel laten vaccineren. Je hoeft dan nog maar één prik in plaats van twee. Een besmetting met corona garandeert geen immuniteit, met een vaccinatie wordt die immuniteit wel hoger. Uitzondering hierop zijn mensen die horen bij de medisch hoog-risico groepen. Wie daaronder vallen lees je op de website van het RIVM.
Ik heb eerder een allergische reactie gehad op een vaccin. Is het verstandig om mij te laten vaccineren?
Als je eerder een ernstige allergische reactie hebt gehad op een ingrediënt van een vaccin, kun je het beste overleggen met je huisarts of je je laat vaccineren. Dit geldt ook voor mensen die een slechte afweer hebben, door bijvoorbeeld ziekte of het gebruik van medicijnen, of wanneer je bloedverdunners gebruikt of een ziekte hebt waardoor het bloed minder goed stolt.
Kan ik nog corona krijgen na vaccinatie?
Ja, dat is mogelijk. Er is een kleine kans dat je corona krijgt als je volledig gevaccineerd bent. De vaccins beschermen namelijk niet 100 procent. Gelukkig zorgt het vaccin ervoor dat je dan wel minder ernstig ziek wordt van het virus. Het blijft voorlopig belangrijk om de regels te volgen die de verspreiding van het virus moeten voorkomen.
Worden kinderen en jongeren ook gevaccineerd?
Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft het advies van de Gezondheidsraad overgenomen om jongeren van 12 tot en met 17 jaar te vaccineren. Kinderen van 16 en 17 mogen zelf beslissen of ze een coronaprik krijgen. Bij 12- tot 15-jarigen moet dat volgens de wet in overleg met de ouders gebeuren. Komen zij er samen niet uit en weet het kind goed wat vaccineren inhoudt, dan mag hij volgens de wet zelf beslissen. Meer informatie over hoe je als ouder met je kind kunt praten over het coronavaccin vind je op onze pagina voor ouders. Wanneer jongeren meer willen lezen over het coronavaccin, kun je hen wijzen op de pagina Over het vaccin.
Kinderen vanaf 5 jaar komen in aanmerking voor een coronavaccinatie. Bij kinderen onder de 12 is het de beslissing aan de ouders of zij hun kind laten vaccineren. Zij moeten zelf hierin de afweging maken voor hun kind. Het is niet verplicht. Meer informatie vind je bij Je kind wel of niet vaccineren tegen corona. De uitnodigingen hiervoor worden vanaf de tweede helft van januari verstuurd. Meer hierover is te vinden op Rijksoverheid.nl.
Lees meer informatie over de boosterprik bij jongeren
Vanaf 16 januari 2023 worden uitnodigingen verstuurd voor de vaccinatie van kinderen van 6 maanden tot en met 4 jaar met een hoog medisch risico. Deze kinderen worden geselecteerd door de kinderarts en ontvangen via die weg ook de uitnodiging. Meer informatie vind je via de website van het RIVM.
Hoe ga ik om met vragen en onzekerheden van jongeren rondom vaccineren?
- Voorbeelden van vragen zijn: Laat ik me wel of niet vaccineren? Wil ik van de ander weten of ze wel of niet gevaccineerd zijn? Wat doe ik als mensen mij vragen of ik gevaccineerd ben?
- Ga open het gesprek aan. Help jongeren zo nodig hun eigen afweging te maken. Dat kun je doen door vragen aan ze te stellen en ze van objectieve en brede informatie te voorzien. Bijvoorbeeld: Wat zijn voor jou de voor- en nadelen van wel of niet vaccineren? Wat betekent jouw keuze voor jouw opa en oma, vrienden met kwetsbare gezinsleden of jouw leerkracht?
- Uiteindelijk maakt iedereen zijn eigen afwegingen in wel of niet vaccineren. Het is belangrijk ieders keuze te respecteren en jongeren zo nodig te helpen om verantwoordelijkheid te dragen voor de keuze die ze maken. Dat kun je doen door mee te denken over de gevolgen van hun keuze: Wat doe ik als ik klachten krijg? Ga ik wel of niet naar opa of oma als ik me niet helemaal fit voel?
- Jongeren help je ook door zelf voorbeeldgedrag te vertonen. Je kunt uitleggen waarom jij tot het besluit bent gekomen om je wel of niet te laten vaccineren. Bijvoorbeeld: ik werk met kwetsbare mensen dus ik heb voor vaccinatie gekozen. Of: ik heb me bewust niet laten vaccineren en dat betekent dat ik mij laat testen bij klachten. En dat ik me tot de uitslag bekend is ziek meld, grote drukte vermijd en in de supermarkt een mondkapje draag.
- Lees meer bij de informatie voor ouders over vaccinatie bijvoorbeeld bij een vraag zoals: hoe neem ik mijn kind zoveel mogelijk mee in het besluiten van wel of niet vaccineren? Wanneer jongeren meer willen lezen over het coronavaccin, kun je hen wijzen op de pagina Over het vaccin.
Cliënten en vaccinatie
Hoe informeer ik mijn cliënten over de vaccinatie?
De overheid heeft de praatplaat Coronavaccin ontwikkeld. Deze geeft met plaatjes weer hoe het proces eruitziet rondom het vaccineren. Er zijn ook filmpjes die kunnen helpen om het gesprek te voeren over de vaccinatie. Daarnaast kun je in de Handreiking omgaan met desinformatie van de Rijksoverheid bruikbare informatie vinden over hoe je als professional omgaat met desinformatie. In deze handreiking vind je onder andere informatie over hoe je op een goede manier het gesprek kunt aangaan met cliënten aan de hand van tips van wetenschappers, en voorbeelden van onderwerpen waar momenteel desinformatie over circuleert.
Meer informatie
Het RIVM heeft het speciale telefoonnummer 088-678 8900 voor professionals die vragen hebben over de vaccinatie. Dit nummer is dagelijks bereikbaar van 08.00 tot 20.00 uur.