Cijfers over prestatiedruk

Prestatiedruk onder jongeren

In 2025 zegt 61 procent van de Nederlandse jongeren tussen 12 en 30 jaar regelmatig of vaak prestatiedruk te ervaren. 5 procent vertelt nooit prestatiedruk te ervaren. Van de jongeren die prestatiedruk ervaren, zegt 47 procent dit te voelen wanneer ze met school of studie bezig zijn. Daarnaast vertellen sommige jongeren prestatiedruk te voelen wanneer ze aan toekomstplannen denken (21 procent), aan het werk zijn (15 procent), aan het sporten zijn (7 procent) of op sociale media kijken (5 procent).

De meeste jongeren (74 procent) zeggen prestatiedruk vanuit zichzelf te ervaren. Daarnaast ervaren ze ook prestatiedruk vanuit school of studie en docenten (40 procent), ouders (32 procent), vrienden (23 procent), klas- of teamgenoten (22 procent), collega's of hun baas (20 procent), sociale media of influencers (17 procent), andere familieleden (15 procent) en hun sportcoach of trainer (15 procent).

Deze gegevens zijn afkomstig uit een onderzoek van KidsRights, waarin jongeren tussen 12 en 30 jaar oud zijn bevraagd over hun ervaring met prestatiedruk. 3.026 jongeren deden mee aan dit onderzoek. De steekproef is representatief wat betreft geslacht, leeftijd, opleiding en provincie (KidsRights, 2025).

Prestatiedruk onder scholieren

Scholieren ervaren druk door huiswerk en school. In het voortgezet onderwijs ervaart in 2023 bijna de helft (44,6 procent) van de leerlingen prestatiedruk. De groep die druk door schoolwerk ervaart, groeit tussen het 12e en 16e jaar,  van 36,2 procent bij 12-jarigen tot 51,3 procent bij 16-jarigen. De verschillen tussen de leeftijdsgroepen zijn niet significant. Daarnaast zegt 56,7 procent van de 17-jarigen en 57,9 procent van de 18-jarigen druk door schoolwerk te ervaren. In het voortgezet onderwijs ervaren meisjes vaker druk door schoolwerk dan jongens (52,2 procent en 37,4 procent).

De druk die scholieren in het voortgezet onderwijs ervaren, is de laatste twintig jaar aanzienlijk gestegen. Zo ging het in 2001 om circa 16 procent van de leerlingen. Dit is gestegen naar bijna 45 procent in 2023. Vergeleken met 2021 is het percentage iets gedaald, van 46,8 procent naar 44,6 procent. Het verschil is niet significant.

Behalve leeftijd en geslacht heeft ook schoolniveau invloed op ervaren druk door huiswerk. De ervaren druk door huiswerk neemt toe naarmate het schoolniveau hoger wordt. De percentages scholieren die aangeven nogal veel of veel druk te ervaren door schoolwerk zijn:

• vmbo-b: 35,1 procent
• vmbo-t: 40,7 procent
• havo: 50,3 procent
• vwo: 48,6 procent.

Deze gegevens zijn afkomstig uit het HBSC-onderzoek 2021 en het Peilstationonderzoek 2023 onder scholieren in het voortgezet onderwijs (Rombouts en anderen, 2024).

Prestatiedruk onder studenten

In 2023 is in de Monitor Mentale Gezondheid en Middelengebruik in kaart gebracht hoeveel prestatiedruk studenten in het hbo en op de universiteit ervaren. 44 procent van de bevraagde studenten zei vaak het gevoel te hebben onder druk te staan om aan hun eigen verwachtingen of aan die van anderen te voldoen. Tijdens een eerdere meting in 2021 vertelde 54 procent van de studenten vaak prestatiedruk te ervaren. Dit verschil is mogelijk te verklaren door de invloed van de coronapandemie.

Prestatiedruk komt vaker vanuit een student zelf (35 procent) dan vanuit anderen (23 procent). 15 procent van de studenten ervaart vaak prestatiedruk vanuit zichzelf én anderen.

4 procent van de deelnemende studenten vertelde geen prestatiedruk vanuit zichzelf te ervaren en 10 procent ervaarde geen prestatiedruk van anderen (Nuijen en anderen, 2023).

Definitie

Prestatiedruk is de druk die mensen voelen om te voldoen aan bepaalde verwachtingen of standaarden. Bijvoorbeeld op school of in hun werk. De druk kan komen van de persoon zelf, van mensen in de eigen omgeving  of uit de samenleving (Dopmeijer en anderen, 2023).