Wat is volgens jongeren belangrijk in hulp bij scheiding?

Als professional ga je vaak in gesprek met gescheiden ouders over wat zij belangrijk vinden voor de toekomst van hun kind. Maar wat vinden jongeren zelf belangrijk en hoe hou je rekening met hun gevoelens en behoeften? Hier volgen een aantal inzichten van jongeren.

Vraag naar gedachten en gevoelens

Het praten over gevoelens over de scheiding kan lastig en spannend zijn voor jongeren. Er is vaak al zoveel stress of ruzie dat veel jongeren niemand tot last willen zijn. Dit kan ervoor zorgen dat ze minder snel iets vertellen over zichzelf. Daardoor worden ze misschien minder goed gezien door anderen. Aandacht voor zichzelf vragen in een lastige periode kan een flinke uitdaging zijn. Houd hier rekening mee en vraag jongeren naar hun gedachten en gevoelens.

Je verplaatsen in de jongere

Jongeren zullen hun verhaal sneller met je delen wanneer zij merken dat je echt interesse hebt en dat je hun ideeën en gevoelens belangrijk vindt. Het helpt als je geen oordeel geeft over de situatie. Realiseer je dat iedere scheiding voor een kind een ervaring van verlies is. Er is verlies op verschillende terreinen: de vanzelfsprekendheid van een gezin te zijn en het vertrouwen in de liefde tussen ouders. Ook veranderen er praktische zaken: er komt een regeling wanneer ze bij de ene en bij de andere ouder zijn. Soms moeten ouders allebei verhuizen en heeft dat effect op het contact met vrienden en school. Heb daar oog voor.

Welke vragen kan ik stellen?

Oog hebben voor de unieke situatie van jongeren doe je door ernaar te vragen, erkenning te geven aan dit verlies en de gevoelens die dit met zich meebrengt te normaliseren. Een voorbeeld:

'Veel jongeren in jouw situatie zijn soms boos of verdrietig. Dat is logisch. Sommige jongeren hebben het gevoel dat erover praten de dingen soms alleen maar erger maken, heb jij dat ook?'

Verken wie de jongeren in hun netwerk hebben om mee te praten. Om de drempel te verlagen voor die jongeren die snel het gevoel hebben een ander tot last te zijn, kan het soms helpen om een teken of symbool af te spreken. De jongere kan jou dit laten weten zonder te hoeven vragen of je tijd hebt.

Hoe kan ik naar een jongere luisteren?

Ook kan het zijn dat jongeren helemaal niet zo goed weten hoe ze zich voelen en het lastig vinden om erover te praten. Een jongere vertelt daarover:

'Dat mijn ouders uit elkaar gingen had ik niet zien aankomen. Toen ze het mij en mijn broertjes en zusjes vertelden, voelde ik heel veel en tegelijkertijd helemaal niks. Mijn verdriet zou waarschijnlijk te veel zijn. Ik voelde me ook verantwoordelijk voor het verdriet voor de anderen en heb mijn eigen gevoelens weggestopt. Ik had in die periode graag iemand gehad die echt aan mij vroeg hoe het nu met mij ging en ook echt luisterde naar mijn verhaal.'

Luisteren lijkt misschien makkelijk maar is een van de moeilijkste gesprekstechnieken. Wat ons vaak in de weg staat om echt goed te luisteren is onze 'reparatiereflex'. We willen dingen vaak meteen oplossen omdat we de pijn van het kind weg willen nemen. Daardoor slaan we een stap over: er op dat moment zijn voor de jongere. Echt luisteren begint bij aandacht geven aan wat er op dat moment speelt en, misschien nog wel belangrijker, om te verduren dat er niet een pasklaar antwoord of oplossing hoeft te zijn. Deze grondhouding kan je helpen om te ontspannen en dat helpt de jongere ook.

Harmke Bergenhenegouwen